Elektronik Yayıncılık

Elektronik yayıncılık belgeleri elektronik ortamlar ve/veya ağlar aracılığı ile erişilebilir hale getirmektir [1]. Elektronik yayıncılık, yazılı ve görsel medyayı elektronik ortama taşıyarak daha çok kişiye daha az maliyetle ulaşmayı hedeflemektedir. Elektronik yayıncılığa örnek uygulamalar; e-dergi, e-gazete, e-kitap, e-broşür, e-katalog, blog, podcast, mobil uygulamalar, akademik çalışmalar, makaleler vs.

Gazete, dersi, kitap yayıncılığı yapan birçok kuruluş, yayınlarını matbaa yerine App Store’lara göndererek elektronik çağa ayak uydurmaya çalışmaktadır. Bu uygulamalara katılımın bu firmalara prestij kazandırdığı düşünülmektedir [2].

Elektronik yayıncılık, geleneksel yayıncılıkla karşılaştırıldığında bir takım avantajlara ve dezavantajlara sahiptir. Örneğin geleneksel yayıncılıkta basılı materyallerin hedef kitleye ulaştırılması için harcanan emek, para ve zaman elektronik yayıncılıkta daha asgari düzeydedir. Ayrıca elektronik yayınlar milyonlarca kişiye aynı anda ulaştırılabilmekte, hatta kullanıcı ile etkileşim oluşturularak evrakların bilgilendirme düzeyi arttırılabilmektedir [2].  Diğer yandan elektronik yayıncılık çeşitli dosya formatları ve standartlar kullanmaktadır. Örneğin HTML, XML, SGML, PDF, RTF gibi dosya formatları, JPEG, MPEG, VRML gibi görüntü formatları, Z39.50 gibi standartlar kullanmaktadır. Z39.50, çevrimiçi kütüphane katalogları için kullanılan ve internet ortamındaki bilgi kaynaklarının kütüphane katalogları tarafından kullanıcı arayüzü ile taranmasını sağlayan uluslararası bilgi erişim standardıdır [1].

Gerek geleneksel yayıncılık anlayışında gerekse elektronik yayıncılıkta göz ardı edilmemesi gereken konulardan bir diğeri yayın yapan yazarların telif hakkının korunması konusudur. Örneğin DOI (Digital Object Identifier: Dijital Nesne Tanımlama) sistemi bu amaçla, internet teknolojileriyle bütünleşik ortak bir entelektüel içerik yönetim sistemi geliştirmeyi amaçlamaktadır [1].  DOI sayesinde elektronik ortamdaki bir yayının bibliyografik künyesi çıkartılarak internet ortamındaki dijital nesne kolaylıkla tanımlanmaktadır.

Elektronik ortamda sayıları gittikçe artan dijital nesneleri bibliyografik olarak tanımlamak için kullanılan diğer bir sistem “metadata (bilgi hakkında bilgi)”dır. Kütüphane kataloglarında ve arama motorlarında belgeleri temsil etmek üzere kullanılan katalog kayıtları, konu başlıkları, anahtar sözcükler, özetler “metadata” olarak adlandırılabilir [1]. Metadata, aynı zamanda elektronik ortamdaki belgelerin arama motorları tarafından yakalanmasını kolaylaştırmaktadır. Böylece internete konulan içeriklere kullanıcıların daha kolay ve hızlı erişimi sağlanmaktadır.

Kaynak:

[1] Tonta, Y. (2000). Elektronik yayıncılıkta son gelişmeler. Bilgi Dünyası, 1(1), 89-132.

[2] http://www.regisapp.com/neden-digital-yayincilik Ziyaret Tarihi: 20.03.2015